Historia odkryć Saturna: James Keeler 1895

Kolejny rodział odkryć Saturna został napisany przez James'a Keeler'a w 1888r. Wtedy to rozpoczął on obserwacje planety przy pomocy 36 calowego refraktora znajdującego się w Obserwatorium Lick'a w Kaliforni. Już w trakcie pierwszej nocy po otwarciu obserwatorium dostrzegł on wąską przerwę nidaleko zewnętrznej krawędzi dysku A. Została ona później nazwana Przerwą Enckego, na cześć astronoma który widział ją w 1837r., lecz nie na tyle wyraźnie by szerzej ogłosić swoje odkrycie. Wracając jednak do Keeler'a - w 1895r. prowadził on obserwacje w obserwatorium Allegheny w Pensylwani. Tym razem do teleskopu był podłączony sektroskop, umożliwiający badanie światła odbitego od pierścieni. Analiza ta wykazała, że zewnętrzny pierścień porusza się wokół planety wolniej niż pierścień wewnętrzny. Tym samym uzyskano doświadczalny dowód, że pierścienie nie były pojedynczym dyskiem, lecz raczej składały się z części poruszających się niczym księżyce wokół planety.

Witaj gościu z Onetu!

Jeżeli trafiłeś do nas za pośrednictwem artykułu W sieci można oglądać niebo niczym Galileusz znajdującego się na Onecie, to wiedz ze na Microobsewatorium sprawa się nie kończy. Najlepiej wpadnij na EuHou pod ten adres. Znajdziesz tam propozycji astro o wiele, wiele więcej.

Historia odkryć Saturna: William Herschel 1781

Musiał mieć fantazję Herschel tworząc widoczny powyżej teleskop. Maszyna ta posiadała średnicę zwierciadła 48 cali, długość tubusa 40 stóp zaś jej okular znajdował się 50 stóp nad ziemią. Stało sobie to coś u Herschela na podwórku, zaś w obserwacjach pomagała mu jego siostra, Caroline. Nic więc dziwnego, że przy takim wsparciu rodzinnym i sprzętowym Herschel odkrył w 1781r Urana, podwajając tym samym rozmiary Układu Słonecznego. Nic też dziwnego, że udało mu się w roku 1789 odkryć szósty i siódmy księżyc Saturna, nazwane potem Mimasem i Enceladusem. Tymczasem na Orbiterze Saturn ponownie zaćmiony: Nie pozostało nic innego, jak grafika w fałszywych kolorach. Grafiki, które fałszywe nie są, pochodzą z History of Saturn Discoveries.

Historia odkryć Saturna: Jean Dominique Cassini 1675

No to mam pecha, gdyż na Orbiterze Saturn posiada fazy:) Będzie kolejny problem do "odpluskwienia". Niemniej, na powyższej grafice udało mi się uchwycić istotę odkryć Cassiniego. Swoich obserwacji dokonywał on w obserwatorium paryskim przy pomocy refraktorów, z których najdłuższy miał 136 stóp długości. Warto zwrócić uwagę, że w tym czasie wielu astronomów używało lunet w których optyka była stabilizowana przy pomocy albo kratownic, albo liny. Jednym z najważniejszych odkryć Cassiniego było dostrzeżenie w 1675r przerwy w pierścieniach. Dziś jest ona nazwana Przerwą Cassiniego. Obecnie pierścień znajdujący się po zewnętrznej stronie tej przerwy nazywamy pierścieniem A zaś znajdujący się po wewnętrznej pierścieniem B. Następnie Cassini odkrył kolejne księżyce Saturna: Iapetusa (1671), Rheę (1672), Tetysa i Dione (1684). Na odkrycie kolejnych księżyców trzeba było czekać przeszło wiek. Ciągle też pozostała tajemnicą struktura pierścieni Saturna. Na koniec dodam, że nazwiskiem uczonego została nazwana sonda aktualnie badająca system Saturna.

Pocztówka z Jarnołtówka ...

Czasami mam problemy z wymyślaniem tytułów dla kolejnych postów. Wówczas najczęściej przychodzi mi do głowy coś sztampowego:) Z reguły tego nie piszę, dziś jednak zrobiłem wyjątek:)

Od jarnoltoweksmall

W ramach porządków - kolejny album. Tym razem z typowego, outdoorowego zlecenia realizowanego przeze mnie w ubiegłym roku. Typowa impreza integracyjna - ciąg zajęć bez specjalnej fabuły, zralizowany z całkiem sympatycznymi ludźmi w dość sympatycznym miejscu. Mam tu na myśli zarówno ośrodek Ziemowit FWP gdzie nocowaliśmy jak i otoczenie, którym są Góry Opawskie. Jak dla mnie "cool" - cisza i spokój - jak lubię. Na koniec jeszcze mała uwaga. Zwróćcie uwagę na tarasy widoczne na dachu ośrodka. Widok z nich na okolicę znajduje się na paru kolejnych zdjęciach, poczynając od tego. Jak na mój gust do obserwacji astronomicznych są w sam raz. Ziemowit posiada również całkiem przytulną salę konferencyjną. Nie miałem czasu, by móc ocenić LP, myślę że jednak na astrozjazd miejsce się może nadawać.

Odkrywanie Saturna: Christian Huygens 1655

Popełniłem błąd, generując na Orbiterze powyższą grafikę, gdyż nie wiem, czy Huygens obserwował Saturna w 1686r. Rysunek, znajdujący się poniżej pochodzi z roku 1683. Natomiast nie starałem się popełnić błędu streszczając poświęcony Huygensowi fragment z History of Saturn Discoveries, a zatem ...

W marcu 1655 mający 26 lat Christian Huygens skierował swój teleskop w stronę Saturna. Jego luneta była lepsza niż galileuszowa - umożliwiała uzyskanie powiększeń rzędu 50 razy. Dzięki temu oraz studiowaniu obserwacji innych astronomów stał się on pierwszym, który ustalił że pierścienie Saturna nie dotykają planety, lecz otaczają ja w płaszczyźnie równikowej. Huygensowi udało się również odkryć największy księżyc Saturna, który został nazwany Tytanem dwieście lat później. Oprócz tego ustalił on, że Tytan potrzebuje 16 dni na okrążenie Saturna, oraz że płaszczyzna jego orbity przebiega podobnie jak pierścienie w płaszczyźnie równikowej. Kolejnym odkryciem Huygensa było ustalenie przyczyny zmian obserwowanego kształtu planety. Słusznie wywnioskował on że jest to spowodowane zmianami w ustawieniu pierścieni względem obserwatora znajdującego się na Ziemi. Raz na 15 lat pierścienie ustawiają się do nas dokładnie swoją krawędzią i dlatego przestają być widoczne w słabszych teleskopach. Dzieje się tak dlatego, że oś Saturna podobnie jak ziemska jest nachylona pod pewnym kątem, co powoduje że w miarę swojej wędrówki wokół Słońca, trwającej 30 lat, wygląd pierścieni się zmienia. Na koniec trzeba wspomnieć, że próbnik Huygens zbudowany przez Europejską Agencję Kosmiczną, który osiadł na powierzchni Tytana, został nazwany właśnie na cześć holenderskiego astronoma.

Odkrywanie Saturna: Galileusz 1610.

Galileusz z Saturnem miał pecha. Po raz pierwszy obserwował go w 1610r. Było to w lipcu - dokładnie kiedy nie udało mi się odnaleźć. W tym czasie, jak mogę wyczytać z eseju znajdującego się na EuHou Saturn był uznawany za najdalszą z planet. Galileusz, ku swemu zaskoczeniu dostrzegł go jako potrójny obiekt. Przedstawia to pierwszy z rysunków. Kolejne podejście pod Saturna uczony wykonał w 1612r. Tym razem Saturn okazał się idealnie okrągły! Wreszcie w 1616r Galileusz zobaczył Saturna tak, jak przedstawia to ostatni z jego rysunków. Dzisiaj, patrząc z perspektywy 400 lat odkryć, łatwo możemy dostrzec na nim pierścienie planety. Lecz wówczas ... Dyskusje na temat tego, czy Saturn jest "potrójną" planetą, czy ma uchwyty, czy też jest owalny, trwały jeszcze przez 40 lat, do momentu gdy holenderski astronom Christian Huygens odkrył w końcu, że Saturn posiada pierścienie. Pozwoliłem sobie na mały żart, przenosząc się w czasie Orbiterem: Wykonywałem zbliżenie Saturna przy polu widzenia szerokości około 0,7 stopnia, a następnie powiększałem obraz czterokrotnie przy pomocy Irfanview. Czy uzyskane w ten sposób rysunki odpowiadają galileuszowym? Oceńcie to może sami:) I jeszcze na koniec - pisząc ten tekst pożyczyłem grafiki z History of Saturn Discoveries zaś treść powstała na podstawie Saturn - Wtedy i teraz (Microobservatory/ tłum.: Euhou). Zakończenie symulacji zostało zapisane w pliku 21galileo1616.scn.

Misje dwie ...;)

Inside The Space Station
Dobrze się mają na tej stacji, prawda? Powyższy filmik został nakręcony podczas trwania bodajże ekspedycji 1 i 2. Chociaż mogę się mylić. Znalazłem go na stronach Polskiej Wirtualnej Agencji Kosmicznej. Jak mogę przeczytać, właśnie wymienili pojazd ewakuacyjny CTV Pegase w budowanej przez siebie stacji kosmicznej PSS. Ekipa tworząca PVSA wywodzi się z polskiego forum Orbitera, które już niegdyś polecałem i zawsze będę polecał. Bezpiecznych lotów, panowie!
Tymczasem w "realu" trwa misja sts 119. Nie mam za bardzo czasu jej śledzić, ale jak widzę na astro4you Discovery niedawno przycumował do stacji.

Globe at night trwa ...

Globe at night trwa. Tak wyglądają mapy po pierwszym dniu pomiarów. Ja natomiast chciałbym zwrócić na szybko uwagę na dwie sprawy. Pierwsza - Globe at night jest często postrzegany jako projekt stricte astronomiczny. Tak nie jest. W rzeczywistości można przy jego pomocy zrealizować szereg celów dydaktycznych, które przypomnę poniżej:

• wykorzystanie długości i szerokości geograficznej do opisu miejsca obserwacji
• zanieczyszczenie środowiska (zanieczyszczenie nieba sztucznym światłem)
• odnalezienie gwiazdozbioru Oriona przy pomocy map nieba
• obiekty na niebie
• określenie jasności najsłabszych gwiazd widocznych na niebie w danym miejscu
• rozmieszczenie dużych skupisk ludności na świecie
• analiza przestrzenna zebranych danych
• wyciąganie wniosków z analizy mapy z naniesionymi wynikami obserwacji
• wpływ człowieka na środowisko naturalne
• widok nieba a religia i kultura
  

Projektowi towarzyszy witryna edukacyjna: http://www.globe.gov/GaN/ zaś dzięki portalowi astronomia.pl można pobrać polską dokumentację: Przewodnik dla nauczycieli oraz Przewodnik dla uczniów i ich rodzin. Sprawa druga - niestety, bariera językowa robi swoje. Ponieważ przetłumaczona jest jedynie podstawowa dokumentacja - na podstawowych obserwacjach się kończy. Tymczasem warto pamiętać, że witryna Globe at night jest między innymi przedsionkiem do bogatych zasobów edukacyjnych ESRI GIS Education Community. Warto zajrzeć również na inne strony poświęcone ochronie nieba przed zanieczyszczeniem sztucznym światłem - w tej chwili na przykład mam otwartą stronę LetThereBeNight, gdzie można znaleźć pomysły zajęć i scenariusze dla nauczycieli ilustrujące czym jest LP. Zachęcam też do ponownej lektury moich postów poświęconych ubiegłorocznej kampanii - myślę, że parę użytecznych pomysłów można tam znaleźć. Kluczowe linki znajdują się tutaj.