Zdarzyło się w kwietniu ...

Najważniejszą chyba rzeczą, która przytrafiła nam się w kwietniu było powstanie prostego arkusza kalkulacyjnego, którego reprodukcję zamieszczam powyżej. W formacie xls można go pobrać stąd. Początkowo zawierał on jedynie obiekty wymienione w kwietniowych materiałach Night Sky Network. Następnie został on rozszerzony o galaktyki możliwe do sfotografowania przez Mikroobserwatorium oraz obiekty które odwiedziliśmy podróżując przez The Universe Franka Gregorio. Arkuszowi temu towarzyszy schematyczna mapa widoczna poniżej: 

W formacie xls można ją pobrać stąd, służy zaś do ułatwienia orientacji na sferze niebieskiej Orbitera, gdzie oznaczyliśmy pozycje wszystkich obiektów z listy odpowiednimi markerami: 

Każdemu obiektowi z listy został przyporządkowany jeden post. Ponieważ obiektami są głównie galaktyki, towarzyszące im opisy zawierają: odległość od Ziemi w latach świetlnych, rozmiar, odległość przeliczoną w skali 1m= 1000000ly, rozmiar przeliczony w podobnej skali. Opisom towarzyszą (gdzie to możliwe) grafiki będące reprodukcjami etykiet na płyty z zestawu Night Sky Network, zrzutami ekranu z: Celestii, Google Earth, Orbitera, zdjęciami wykonanymi przez Mikroobserwatorium, Sloan Digital Sky Survey,  Stellarium, a przede wszystkim WinStars'a, który pomimo niepierwszej młodości okazał się dla mnie odkryciem kwietnia. Grafiki te znajdują się oddzielnie w następujących albumach: Kompaktowy kosmos, Kompaktowy kosmos - mapy, Kompaktowy kosmos - pierwszy test, Hubble test 02 oraz chyba najważniejszym: CelEdu 2008: The Universe. Najbardziej jednak intrygujący album powstał w efekcie wizyty w Second Life:

Przyznam, że kompletnie nie spodziewałem się, że Międzynarodowy Rok Astronomii jest obchodzony również i tam:)

Galileusz: a jakże, również obecny był w kwietniu. Po pierwsze za sprawą Pawła, który przygotował o nim album. Po drugie - Dorota przygotowała związane z nim następujące karty pracy: Sprawdź co wiesz - krzyżówka o Galileuszu, Co zobaczył Galileusz, Zagadkowa płaskorzeźba, Mitologia a Galileusz. Przy okazji, widoczna powyżej grafika pochodzi z poświęconej Galileuszowi sekcji serwisu Telescopes from the Ground Up, który z kolei jest częścią Amazing Space. 

Koniec Wszechświata ...

Tytuł posta być może jest trochę mylący, nie zamierzam bowiem snuć tu apokaliptycznych  rozważań czy też pisać o krańcach Wszechświata, lecz zamknąć cykl postów poświęconych The Universe Franka Gregorio. Poniższe obie grafiki przedstawiają Ziemię.

Na tej powyżej, wykonanej z odległości około 1.5 megaparseka Ziemia jest skryta gdzieś w obrębie Drogi Mlecznej widocznej w centrum jako niewielka plamka. Ta poniższa przedstawia z kolei naszą planetę uchwyconą z punktu znajdującego się w "niewielkiej" odległości 25 513 km.

Grafiki te zamykają album, który powstał gdy testowałem działanie The Universe na moim komputerze. Dla każdego, kto posiada zainstalowaną Celestię 1.5.1, przeniesienie się w "miejsca" z których wykonano powyższe zdjęcia nie będzie stanowić problemu - wystarczy kliknąć w ten lub ten link.

Przypomnę, że The Universe to jedna z części pakietu Celestia Educational Activities. Pakiet ten występuje w dwu wersjach: płatnej, gdzie instalacji dokonujemy z płyt DVD oraz bezpłatnej, wymagającej od nas pobrania całości z sieci. Cały pakiet umożliwia odbycie 12 różnorodnych tematycznie wirtualnych podróży w trakcie których poznajemy różne aspekty otaczającego nas Wszechświata. The Universe jest poświęcony przede wszystkim ułatwieniu wyobrażenia sobie jego rozmiarów. 

Slooh - system rezerwacji aktywny.

Został uaktywniony system rezerwacji na Slooh'u. Kluczowe elementy jego interfejsu zamieszczam poniżej:

Każdy okres obserwacyjny jest reprezentowany przez pasek podzielony na pięciominutowe "sloty" z których żółte (A) oznaczają możliwość rezerwacji. Po kliknięciu w jeden z nich otwiera się okienko, gdzie możemy wybrać obiekt albo z listy (nie wiem czemu nieaktywna), albo (B) z jednego z katalogów (D), albo przez podanie rektascencji i deklinacji (C). Prócz tego wybieramy, w jaki sposób ma być przetwarzany obraz (E). Od tego wyboru zależy, czy będzie on prześwietlony czy też nie. Na koniec zatwerdzamy lub rezygnujemy z naszego wyboru klawiszami Save lub Cancel. Sądząc po tym, co piszą użytkownicy na forum, są oni rozczarowani wprowadzonymi przy tym ograniczeniami. Niemniej dla mnie jest to na razie atrakcja. Dlatego zaktualizowałem WinStarsa o położenie poszczególnych obserwatoriów wchodzących w skład Slooha:

Poniżej natomiast zamieszczam najważniejsze dla mnie informacje pomogające w posługiwaniu się tym serwisem.

• Informacje dotyczące położenia i specyfikacja techniczna: tutaj.
  
• Tematy pomocy: tutaj.
  
• Slooh - About Us: tutaj.
  
• Galeria: tutaj.
  
• Posty zawierające przykładowe fotografie Księżyca: tutaj, tutaj i tu.
  
• Slooh dla szkół: tutaj , tutaj i tu.
  
• Wprowadzenie: tutaj.
  
• Wyniki zapytania "Slooh" na tym blogu: tutaj.
  

Umiejętności kluczowe - krótko.

No właśnie - krótko. Pomimo że się starałem, nie znalazłem w polskojęzycznej sieci na temat umiejętności kluczowych zbyt wielu informacji. Może dlatego, że nie jest chyba w polskiej edukacji temat "na topie". Choć mogę się mylić:) Poniższe mapy są streszczeniem dość dobrego tekstu jaki znalazłem na stronach serwisu Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne:

Lista umiejętności kluczowych sporządzona na konferencji w Brnie w 1996:

Lista umiejętności kluczowych występujących w ogłoszonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej podstawach programowych dla szkół ogólnokształcących:

Umiejętności kluczowe (uniwersalne, ponadprzedmiotowe) wymieniane w podstawach programowych dla poszczególnych zawodów:

Lista umiejętności kluczowych pojawiająca się od 1995r. w kontekście Nowej Matury i Programu Kreator:

Nie trzeba wielkiej spostrzegawczości, by zauważyć że powyższe schematy są do siebie dość podobne. Przedstawiłem je w postaci map ponieważ w ten sposób łatwiej mi nimi manipulować czy nanosić własne notatki. Oryginalne pliki w formacie ConceptDraw MindMap v. 4.0 znajdują się tutaj.
Update 2011 10 28

Jakich kluczowych kompetencji potrzebują Polacy w XXI wieku? Zobacz;)

Kluczowe cechy nauczania w oparciu o kompetencje

Karta pracy - Mitologia a Galileusz.

"Mitologia a Galileusz - sprawdź co je łączy", to kolejna karta pracy dla dzieci. Tym razem zdecydowanie starszych, tj. 5-6 klasa szkoły podstawowej. Zadaniem do wykonania  jest uzupełnienie odpowiedzi na pytania dotyczące bóstw greckiej i rzymskiej mitologii. Należy sprawdzić, czy pomiędzy postaciami z mitów a Galileuszem lub jego obserwacjami nie ma związku. A jeśli jest to jaki? Czy odpowiedzi w karcie pracy nie sugerują  czegoś? Na ostatniej stronie formularza, w tzw. wnioskach, należy uzasadnić, jaki związek mają ze sobą postaci mityczne z Galileuszem. Przykładowy zrzut z ekranu:

Link do pobrania materiału.

Zachęcam dzieci i rodziców do współnej zabawy.

Kompaktowy Kosmos: Ultragłębokie Pole Hubble'a

Pisząc ostatnie posty starałem się jak najszybciej zamknąć listę będącą kompilacją: galaktyk z zestawu Kompaktowy Kosmos, galaktyk możliwych do sfotografowania przez Mikroobserwatorium oraz miejsc które można odwiedzić podróżując według scenariusza stworzonego przez Franka Gregorio przez The Universe Celestii.  Tak oto ponownie dotarłem w okolice Kosmicznego Teleskopu Hubble'a:

Aby przenieść się w miejsce, z którego wykonano powyższe ujęcie należy (prócz zainstalowanej podróży Gregoria) kliknąć tutaj. To właśnie ten teleskop wykonał jedno z najsłynniejszych zdjęć astronomicznych, fotografując widoczne poniżej tzw. Ultragłębokie Pole Hubble'a: 

By je zobaczyć w The Universe wystarczy kliknąć tutaj. W trakcie wykonywania powyższego zdjęcia teleskop był wycelowany w punkt znajdujący się w konstelacji Pieca: Tak wygląda lokalizacja tego punktu na jednej z map wygenerowanych przy pomocy Orbitera:

 

Tak natomiast wygląda na ujęciu wykonanym z tego miejsca w The Universe:

Obszar uchwycony na zdjęciu w rzeczywistości mieści się wewnątrz czerwonego rombu widocznego na grafice powyżej. Pozostałe, kolorowe punkty pokazują lokalizację niektórych ze znanych nam galaktyk. Nie jest moją intencją wgłębianie się w to, co wynika z tych fotografii więc napiszę krótko: w Ultragłębokim Polu Hubble'a udało się rozpoznać 10 tysięcy galaktyk. Najodleglejsze z nich znajdują się w odległości 13 700 000 000 lat świetlnych od nas. 

Kompaktowy Kosmos: Południowe Głębokie Pole Hubble'a

Południowe Głębokie Pole Hubble'a

"Głębokie Południowe Pole Hubble'a (ang. Hubble Deep Field South, w skrócie HDF-S) – jest obrazem niewielkiego obszaru nieba południowego w gwiazdozbiorze Tukana, bazującym na serii obserwacji Kosmicznym Teleskopem Hubble'a. Wykonane zdjęcie jest złożeniem kilkuset osobnych ekspozycji wykonywanych przy pomocy Wide Field and Planetary Camera 2 w ciągu 10 dni we wrześniu i październiku 1998. Obraz HDF-S bardzo przypomina wykonane 3 lata wcześniej Głębokie Pole Hubble'a, co umacnia zasadę kosmologiczną, która mówi, że Wszechświat w wielkich skalach jest jednorodny i izotropowy."

Jedna z map wygenerowanych przy pomocy Orbitera oraz definicja z polskiej Wikipedii powinny na razie wystarczać.

Kompaktowy Kosmos (m): Głębokie Pole Hubble'a

Głębokie Pole Hubble'a

Głębokie Pole Hubble'a pokazuje nam najodleglejsze galaktyki. Powyższy obraz użyto by pokazać granicę obserwowalnego wszechświata znajdującą się 13.7 miliarda lat świetlnych od nas. Odległość ta w skali CD wynosi 13 700m.  - ten opis jest troszeczkę mylący, dotyczy bowiem bardziej Ultragłębokiego Pola Hubble'a. Pozostawiłem go jednak, by trzymać się konwencji którą przyjąłem w Kompaktowym Kosmosie - czyli umieszczania przede wszystkim krótkich tłumaczeń tekstu z płyt.

Kompaktowy Kosmos (l): Kwazar 3C-273

Kwazar 3C-273
Typ: galaktyka eliptyczna. Odległość od Ziemi: 2 500 000 000 ly. Średnica: 120 000 ly. Odległość w skali CD: 2500  m Średnica w skali CD: n/a cm.

Powyższe zdjęcie wykonał teleskop Ben z Mikroobserwatorium wycelowany w punkt o współrzędnych: ra=12h 29.6m dec=02 stopni 00 minut. Wszystkie dane zarchiwizowałem tutaj.

Kompaktowy Kosmos: NGC 4124

NGC 4124
Typ: galaktyka spiralna. Odległość od Ziemi: 87 631 594 ly. Średnica: n/a ly. Odległość w skali CD: 87,6 m Średnica w skali CD: n/a cm. Archiwum z plikami jest tutaj.

Kompaktowy Kosmos: NGC 4013

NGC 4013
Typ: galaktyka spiralna. Odległość od Ziemi: 55 000 000 ly. Średnica: n/a ly. Odległość w skali CD: 55 m Średnica w skali CD: n/a cm. Archiwum z plikami jest tutaj.

Virtual Hale raz jeszcze

Dla tych, którzy chcą się pobawić wirtualnym teleskopem Hale'a, któremu poświęciłem poprzedni post przeniosłem uproszczoną wersję tego dodatku na serwer gdzie trzymam swoje pliki. Wystarczy teraz:

1. Kliknąć ten link by pobrać zzipowany katalog zawierający dodatek.

2. Rozpakować zipa do folderu extras znajdującego się w folderze instalacyjnym Celestii 1.5.1.

3. Jeżeli wszystko gra powinien się tam pojawić folder hale_telescope_v2e

4. Możemy się teraz pobawić linkami i komendami z poprzedniego posta. Przed chwilą przetestowałem całą opisaną wyżej procedurę i zapewniam: it definitely works!

5. Jeżeli wszystko spasuje, warto pobrać i zainstalować pełną wersję dodatku kierując się dokładnie wskazówkami znajdującymi się na poświęconej mu stronie oraz w dokumentacji wewnątrz archiwum. 

Na Mt. Palomar wizyta krótka ...

Jak mogę się dowiedzieć z Wikipedii w Obserwatorium na Mt. Palomar w Kaliforni znajduje się jeden z największych na świecie teleskopów zwierciadlanych, Teleskop Hale'a. Tak się składa, że znajduje się on również w The Universe, przy pomocy którego odbywam kwietniową podróż po galaktykach. Spotkanie z nim rozpoczynam od kliknięcia w ten link:

Przybliżam się do obserwatorium klikając tu: Następnie otwieram kopułę sekwencją: [Enter]hod[Enter]:By przenieść się do wnętrza kopuły klikam tutaj: Teleskop właśnie jest wycelowany w stronę Wenus: By móc poobserwować odwiedzoną niedawno M 87 klikam tutaj: Zwiększam powiększenie, parokrotnie naciskając klawisz ,:Widoczne powyżej markery usuwam komendą: [enter]hhlcfov[enter]:

I to by było na tyle jeżeli chodzi o wizytę krótką. Teleskop Hale'a mógł zaistnieć w The Universe dzięki jednemu z developerów Celestii który nazywa się Selden Ball. Tak wygląda ten pan przy pracy, której miejscem jest Wilson Lab: 

Wypada jeszcze wspomnieć o paru rzeczach. Pisząc tego posta wymieniłem tylko te komendy, które podał w swojej dokumentacji Frank Gregorio. W rzeczywistości wirtualny teleskop Hale'a posiada o wiele więcej możliwości, które są szczegółowo opisane na poświęconej mu stronie. Warto przynajmniej przejrzeć znajdującą się tam galerię grafik. Dla tych, którzy chcą się pobawić teleskopem bez instalowania Celestia Educational Activities polecam stronę z której można ten dodatek pobrać. Muszę jednak ostrzec, że jak w przypadku wielu z rozszerzeń do Celestii może być konieczna przy instalacji uważna lektura dokumentacji. Tak to już w przypadku rozszerzeń do Celestii z reguły jest. Piszą je utalentowani, inteligentni ludzie - robiąc to za darmo. Udostępniają swoją pracę najczęściej na zasadach objętych licencjami GNU lub CCL. Nie wymagajmy zatem od nich, by inwestowali swój czas w tworzenie idiotoodpornych procedur instalacyjnych. Piszę o tym, gdyż na stronie poświęconej dodatkowi znalazłem komentarz: HEY! It don't work!!

Kompaktowy Kosmos (k): M 87 - wracamy do Celestii.

Zanim jednak wrócimy, po pierwsze krótka charakterystyka:  M 87 - Galaktyka Panna A

Typ: galaktyka eliptyczna. Odległość od Ziemi: 60 000 000 ly. Średnica: 125 000 ly. Odległość w skali CD: 60 m Średnica w skali CD: 12 cm.

Tak galaktyka ta wygląda na zdjęciu, które przysłało mi Mikroobserwatorium: 

Nałożyłem je na zrzut ekranu z WinStarsa odpowiadający czasowi i miejscu skąd wykonano zdjęcie, zaś wszystkie pliki zarchiwizowałem tutaj (a raczej zarchiwizuję, jak tylko serwer "odpali"). M 87 to galaktyka eliptyczna wchodząca w skład tworu który nazywa się Gromadą w Pannie. Jak mogę przeczytać w Atlasie Wszechświata gromada ta składa się z około 2000 galaktyk zaś jej średnica wynosi około 15 milionów lat świetlnych. Pora na powrót do Celestii. Przypomnę, że należy mieć zainstalowany ten program, następnie zaś kliknąć ten link:Przede mną Droga Mleczna oraz Obłoki Magellana, w oddali zaś oznaczona czerwonym markerem M 87. Klawiszem F8 włączam prędkość roku świetlnego na sekundę. W tej skali odległości to niewiele. Dlatego też stopniowo zwiększam prędkość klawiszem A. Dopiero gdy osiąga ona wartości rzędu 2610 lat świetlnych na sekundę zaczynam dostrzegać ruch. Zwiększam prędkość do 110 000 ly/s. Powoli z mroku zaczynają się wyłaniać kolejne galaktyki. Po ładnych paru minutach ekran w końcu wygląda tak:

 

Zatrzymuję statek klawiszem S, następnie notuję swoje położenie w Celestii tym linkiem. Każda z widocznych na powyższej grafice plamek stanowi galaktykę. Aby uzyskać podstawowe informacje wystarczy kliknąć na danej plamce, następnie zaś odczytać z górnego lewego narożnika jej typ, odległość w jakiej się od nas aktualnie znajduje oraz jej promień. Ostatni odcinek drogi dzielącej mnie od M 87 pokonuję na skróty, naciskając klawisz G: 

By przenieść się w miejsce skąd wykonano powyższą grafikę wystarczy kliknąć tutaj. Przede mną rozpościera się M 87, w oddali zaś majaczą kolejne galaktyki. Jak daleko się znajduję od krańców widzialnego wszechświata? Jak pisze Frank Gregorio w The Universe, gdybym z punktu w którym jestem poruszał się przed siebie z prędkością jednego miliona lat świetlnych na godzinę, osiągnięcie granic tego co znamy zajęłoby mi 2 lata. Pora wracać. Ustawiam kurs na Drogę Mleczną klikając ten link: 

Z odległości, w jakiej się znajduję nie jestem w stanie dostrzec naszej macierzystej Galaktyki - jedynie czerwony marker informuje mnie o jej położeniu. Przestrzeń wokół wydaje się niesamowicie pusta. Mając jednak zainstalowaną edukacyjną Celestię, mogę uruchomić skrypt stworzony przez Martina Charest'a, pokazujący lokalizację maleńkiego ułamka ze znanych nam 500 miliardów galaktyk: W rejon Drogi Mlecznej wracam "na skróty" naciskając klawisz G. Pod koniec dnia jeszcze zlecam Mikroobserwatorium ostatnie dwie galaktyki:

 

Zdjęcie, jak zwykle, powinno przyjść do 48 godzin. Jeżeli nie - zawsze zostaje pobuszowanie w archiwum:)

Kompaktowy Kosmos (j): M 104 i mała powtórka z galaktyk

Kolejna z galaktyk naszego zestawu to M 104:

M 104 - Galaktyka Sombrero
Typ: galaktyka spiralna. Odległość od Ziemi: 50 000 000 ly. Średnica: 75 000 ly. Odległość w skali CD: 50 m Średnica w skali CD: 7.5 cm.

Ta piękna galaktyka należy do podtypu Sa. Tak to wygląda na diagramie, który zaczerpnąłem z angielskiej Wikipedii: 

Przypomnę, że mały przewodnik po typach galaktyk można znaleźć również tutaj, natomiast teraz zapraszam do małego quizu Galaxy Trading Cards: 

Polega on na tym, by w odpowiedzi na odsłoniętą kartę z typem galaktyki kliknąć właściwe zdjęcie po prawej stronie. 

Karta pracy dla dzieci dot. Galileusza

Przygotowałam dla dzieci kolejną kartę pracy przybliżającą postać Galileusza. Tym razem jest to "płaskorzeźba", którą należy odnaleźć w tabeli. Przedstawia ona jeden z obiektów, który obserwował Galileusz. Zadaniem dziecka jest zamalowanie pól oznaczonych literą G w tabeli. Wówczas ukaże się zagadkowy obiekt. Poniżej tabeli należy zamieścić odpowiedź co przedstawia rysunek oraz wypełnić tekst dotyczący obiektu umieszczonego w tabeli.

Link do pobrania materiału.

Celem tej zabawy jest utrwalenie wiedzy o Galileuszu oraz jego odkryciach. Forma zagadki czy tajemnicy, którą w sobie zawiera tabela, wyzwala ciekawość i twórcze rozwiązywanie problemu. Obrazek można pokolorować lub ozdobić, bardzo to lubią młodsze dzieci. W łatwy i przyjemny sposób w formie zabawy, dzieci przyswajają zdobyte informacje.

Zachęcam dzieci i rodziców do wspólnej zabawy.

Kompaktowy Kosmos: Doszła nam galaktyka - Centaurus A

Mikroobserwatorium przysłało zamówione przeze mnie zdjęcie galaktyki, którą przez nieuwagę pominąłem na naszej liście oraz mapie. Wygląda ona tak:

Z danych zawartych w pliku z informacjami o zdjęciu wynika, że jej współrzędne wynoszą: rektascencja: 13h 26.0m oraz deklinacja: -43 stopni 03 minut. Uruchomiłem Winstarsa wprowadzając najpierw miejsce i czas obserwacji: 

Następnie wprowadziłem współrzędne punktu, w który patrzył teleskop: 

Jeszcze tylko mały zoom i przywołanie serwera DSS: 

By ukazało się to oto zdjęcie NGC 5128:

Pozostało jeszcze tylko uzupełnić dane:
NGC 5128 

Typ: galaktyka soczewkowata. Odległość od Ziemi: 14 000 000 ly. Średnica: 60 000 ly. Odległość w skali CD: 14 m Średnica w skali CD: 6 cm.

Archiwum z grafikami i fits'em znajduje się tutaj.