piątek, 23 maja 2008

Mity sięgają gwiazd. Feniks.


Feniks - łc. phoenix, gr. phoiniks. Mityczny ptak, symbol odrodzenia. Znany był już w starożytności Grekom, Egipcjanom, Arabom oraz na Dalekim Wschodzie.
Jan Parandowski w "Mitologii " tak oto pisze o Feniksie. "W Egipcie było "miasto słońca" - Heliopolis, z którym związano historię "ptaka słonecznego" - Feniksa. Wielkości orła, miał na głowie czub szkarłatny, na szyi złociste pióra, ogon biały, a oczy jak gwiazdy. Żył pięćset lat albo i więcej. Gdy czuł zbliżającą się śmierć, budował gniazdo z wonnych liści i ziół - mirry, cynamonu, nardu - na szczycie palmy. W tym gnieździe umierał spalony przez promienie słońca. Z jego kości rodził się nowy Feniks, który dorósłszy unosił swoje gniazdo będące zarazem grobem ojca i składał je w świątyni słońca".

W Egipcie zwany był Wiecznie Wschodzącym Słońcem. W mitologii egipskiej Feniks łączony był z Ozyrysem - bogiem śmierci i odrodzonego życia. Ptak ten był symbolem Słońca - mówiono bowiem, iż wznosi się w powietrze o świcie, tak jak boska gwiazda. Był przewodnikiem dusz udających się w zaświaty.

W sztuce egipskiej przedstawiano feniksa jako czaplę (bennu), która jest symbolem wiecznie się odradzającego wschodzącego Słońca. Przedstawiano go także jako złotego sokoła z głową czapli, pawia czy bażanta. Według zapisków Herodota Feniks przebywał drogę przez Arabię do Egiptu co pięćset lat, by dostarczyć do Heliopolis jajo z mirry, zawierające ciało zmarłego ojca. Znana jest i inna wersja legendy, która głosi, iż życie Feniksa trwało 450 lat, a kiedy zbliżał się jego kres, uwijał sobie aromatyczne gniazdo, w którym umierał. Z kości i wnętrzności powstawał robak, który po pewnym czasie przeobrażał się w pisklę. To właśnie owo pisklę przenosiło gniazdo do Heliopolis, składając je na ołtarzu Ra - boga Słońca.



W 17 rozdziale "Księgi Umarłych" znajdujemy taki oto tekst - "Jestem jedynym. Jestem Ra, które wzrasta na początku. Jestem filarem Shu, który jeszcze nie powstał. To jest Ra, kreator, który nada kształt innym bogom, którzy będą wskazywać na Ra. Jestem Bennu, jestem stróżem księgi nad księgami, rzeczy które są i które będą."

Feniks u Greków symbolizował odradzającą się po śmierci duszę; w religii chrześcijańskiej symbol ten przeniesiono na osobę Chrystusa. Pod koniec I wieku Klemens dokonał chrześcijańskiej interpretacji mitu o Feniksie, jako alegorię do zmartwychwstania i życia po śmierci. Feniksa również porównywano do Wiecznego Miasta - Rzymu, w czasach późnego Cesarstwa przedstawiano go na monetach.

Feniks jest konstelacją nieba południowego. Z naszej szerokości geograficznej jest niewidoczny.
Gwiazdozbiór Feniksa wprowadzony został pod koniec XVI w. przez holenderskich nawigatorów: Pietra Dirkszoona Keysera i Fredericka de Houtmana. Przedtawia mitycznego ptaka odradzającego się z popiołów. Zajmuje 469 stopni kwadratowych powierzchni nieba. Gwiazdozbiór ten został opisany przez Johanna Bayera w 1603 roku w "Uranometria".

Brak komentarzy: